Sinüzit, sinüs boşluklarını kaplayan mukoza tabakasının iltihaplanması ve ödem oluşmasıdır. Sağlıklı sinüsler hava ile doludur ve mukozası oldukça incedir. Ancak sinüs drenajı tıkandığında sinüslerin içerisi sıvı ile dolar ve bu sıvı içerisinde bakteriler üreyerek enfeksiyona yani sinüzite neden olur ve mukoza kalınlaşır.
Sinüs drenajının tıkanmasına neden olabilecek durumlar;
- Soğuk algınlığı/grip
- Allerjik rinit
- Burun polipleri
- Septum deviasyonu (burun eğriliği) olarak sıralanabilir.
Sinüzitler nasıl sınıflandırılır ?
Akut sinüzit; genellikle burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve yüz ağrısı gibi soğuk algınlığı semptomlarıyla aniden başlar ve 2-4 hafta sürer.
Kronik sinüzit; sinüzit belirtileri 12 hafta veya daha uzun sürer.
Rekürren (tekrarlayan) sinüzit; Yılda 4 veya daha fazla sinüzit atağı geçirilmesi durumudur.
AFS (Allerjik Fungal Sinüzit): Fungal antijenlere karşı yoğun bir immün reaksiyon sonucu gelişir, gerçek bir enfeksiyon değildir. Tedavisinde cerrahiye ek olarak kortikosteroidler kullanılır.
Sinüzit sıklığı nedir?
Yaklaşık her 8 kişinin 1’i en az yılda bir kez sinüzit enfeksiyonu geçiriyor.
Sinüzit için kimler risk altındadır ?
- Soğuk algınlığı/enfeksiyon gibi burun içinde ödem varlığı
- Sigara kullanımı – Mukosiliyer hücresel aktiviteyi bozar
- Tıkanmış sinüs drenajı
- Dar sinüs drenaj kanalı
- Burun polipleri
- Bağışıklık sistemi bozuklukları ve kemoterapi gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar
Çocuk hastalarda sinüzit risk faktörleri nelerdir ?
- Allerjik bünye
- Kreş veya okul çocuğu
- Emzik kullanımı
- Sırt üstü yatırılarak biberon ile besleme
- Sigara dumanı maruziyeti
Akut (ani başlangıçlı) sinüzit şikayetleri nelerdir?
- Yüz ağrısı/ yüzde basınç hissi
- Burun tıkanıklığı
- Sarı/yeşil burun akıntısı
- Koku almada azalma
- Öksürük
- Nadiren; ateş, kötü ağız kokusu, yorgunluk, diş ağrısı
Bu şikayetlerden iki veya daha fazlası veya yeşil/sarı burun akıntınız var ise akut sinüzit olma ihtimaliniz yüksektir.
Kronik sinüzit şikayetleri nelerdir?
12 haftadan uzun süren,
- Yüzde dolgunluk/basınç hissi
- Burun tıkanıklığı
- Sarı/yeşil burun akıntısı
- Ateş
- Burun akıntısı veya postnazal burun akıntısı
- Baş ağrıları, ağız kokusu, diş ağrısı, yorgunluk. v
Sonuç olarak; Akut/Kronik Sinüzit olup olmadığınızı öğrenmek için doktorunuzu görmeniz gerekir.
Sinüzit nasıl tedavi edilir ?
Sinüzite bağlı şikayetler genellikle medikal tedavi ile düzelir.
Basit sinüs enfeksiyonu tedavisinde; dekonjestan ilaçlar kullanılabilir ve salin solüsyon ile burun irrigasyonu yapılabilir. Uzun süre dekonjestan ilaç kullanımı rebound etki yaparak burun tıkanıklığına yol açar bu nedenle 3 günden fazla kullanılmamalıdır.
Orta/ağır sinüs enfeksiyonu tedavisinde; 10-14 gün antibiyotik kullanılmalıdır. Bazı durumlarda steroid tedavisi eklenmelidir.
Kronik sinüziti tedavisinde; antibiyotik tedavisine ek olarak sıcak ve nemli buhar tedavisi yardımcı olabilir.
Sinüzit hastalarının bir kısmında medikal tedaviye rağmen istenilen yanıt elde edilemeyebilir. Bu grup hastalar MIST ( Minimal İnvaziv Sinüs – Burun Cerrahisi Tekniği) ile tedavi edilmedir.
Diğer tedavi yöntemleri,
Sinüzit allerjik bünyeden kaynaklanıyor ise tetikleyici allerjenden uzak durmanın yanı sıra antihistaminik ilaçlar, oral/topikal steroid veya Dupilumab gibi biyolojik ajanlar kullanılabilir.
Sinüzit mantar reaksiyonu/enfeksiyonundan kaynaklanıyor ise, antifungal tedavi, steroid tedavisi ve/veya cerrahi tedavi uygulanabilir.
Bağışıklık sistemi yetmezliği durumunda damar yolundan immünoglobulin (IVIG) tedavisi verilir.
Sinüzit önlenebilir mi ?
Sinüziti önlemenin kesin bir yolu yoktur. Ancak sinüzit görülme sıklığını azaltacak tedbirler mevcuttur.
- Sigara kullanımının bırakılması ve sigara dumanı maruziyetinden kaçınmak,
- Soğuk algınlığı ve grip mevsiminde sık sık el yıkamak ve el yüz temasından sakınmak,
- Allerjik olduğu bilinen etkenlerden uzak durmak olarak sıralanabilir.
Sinüzit tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmeyen sinüzitlerde görülen komplikasyonlar;
Lokal komplikasyonlar; mukozada kalınlaşma, burun polibi, kemik enfeksiyonu (osteomiyelit), oroantral fistül (sinüs ile ağız arasında fistül) oluşması.
Göze bağlı komplikasyonlar; Preseptal selülit (göz kapağı etrafında enfeksiyon), orbital selülit (göz küresi etrafı yumuşak doku enfeksiyonu), subperiosteal abse (göz etrafında yer alan kemik altında abse), orbital abse( göz küresi ile göz çukuru arasında abse) ve körlük
Üst ve alt hava yolu komplikasyonları; Adenoidit (geniz eti iltihabı), tonsillit (bademcik iltihabı), larenjit, KOAH/astım alevlenmesi
Kafa içi komplikasyonlar; menenjit, epidural/subdural abse, beyin absesi, kavernöz sinüs tromboflebiti ve hidrosefali.
Ne zaman endoskopik muayene yapılmalıdır?
Sinüzit hastalığı ile başvuran her hastaya mutlaka endoskopik muayene yapılmalıdır.
Ne zaman Bilgisayarlı Tomografi ( BT) çekilmelidir?
Kronik sinüzit, tekrarlayan sinüzit, tedaviye dirençli akut sinüzit, komplikasyon gelişen sinüzitler, burun polibi/kitle tespit edilmesi, fungal sinüzit şüphesi durumlarında BT ile değerlendirme yapılmalıdır.
Ne zaman sinüzit ameliyatı yapılmalıdır?
Maksimum tıbbi tedaviye rağmen sinüzit şikayetleri devam eden hastalara MIST (Minimally Invasive Sinonasal Surgery Technique, Minimal İnvaziv Sinüs-Burun Cerrahisi Tekniği) cerrahisi yapılmalıdır.
